Căn chỉnh (Alignment)
Alignment
Quá trình đảm bảo rằng các mục tiêu, đầu ra và hà nh vi cá»§a hệ thống AI phù hợp vá»›i các mục tiêu và giá trị cá»§a con ngưá»i. Äiá»u nà y đặc biệt quan trá»ng đối vá»›i các hệ thống tiên tiến có thể phát triển các hà nh vi không được dá»± định rõ rà ng.
Và dụ: Äảm bảo chatbot há»— trợ sức khá»e tâm thần không bao giỠđỠxuất các hà nh động có hại bất kể lá»i nhắc.
Giao diện Láºp trình Ứng dụng (API) (Application Programming Interface (API))
Application Programming Interface (API)
Má»™t táºp hợp các quy tắc và giao thức được xác định cho phép các hệ thống phần má»m khác nhau giao tiếp và trao đổi dữ liệu.
Và dụ: Sá» dụng API cá»§a OpenAI để gá»i má»™t lá»i nhắc và nháºn phản hồi được tạo bởi mô hình ngôn ngữ trong ứng dụng web cá»§a bạn.
Trà tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI) (Artificial General Intelligence (AGI))
Artificial General Intelligence (AGI)
Má»™t dạng AI lý thuyết có thể thá»±c hiện bất kỳ nhiệm vụ trà tuệ nà o mà con ngưá»i có thể là m. Nó tổng quát hóa việc há»c trên nhiá»u lÄ©nh vá»±c.
Và dụ: Má»™t hệ thống AGI có thể há»c sáng tác nhạc, thá»±c hiện phẫu thuáºt và vượt qua kỳ thi triết há»c mà không cần láºp trình chuyên biệt cho từng nhiệm vụ.
Trà tuệ Nhân tạo (AI) (Artificial Intelligence (AI))
Artificial Intelligence (AI)
Sá»± mô phá»ng trà tuệ con ngưá»i trong các máy móc được láºp trình để suy nghÄ©, lý luáºn và hà nh động má»™t cách tá»± chá»§.
Và dụ: AI cung cấp năng lượng cho các trợ lý cá nhân như Siri và các hệ thống lái xe tự động như Tesla Autopilot.
Äạo đức AI (AI Ethics)
AI Ethics
Má»™t lÄ©nh vá»±c liên quan đến các hà m ý đạo đức cá»§a việc phát triển và sá» dụng AI, bao gồm sá»± công bằng, quyá»n riêng tư, trách nhiệm giải trình và không phân biệt đối xá».
Và dụ: Tạo ra các hướng dẫn để ngăn chặn các thuáºt toán tuyển dụng phân biệt đối xá» dá»±a trên giá»›i tÃnh hoặc sắc tá»™c.
Trà tuệ Tăng cưá»ng (Augmented Intelligence)
Augmented Intelligence
Má»™t mô hình hợp tác nÆ¡i AI bổ sung và nâng cao trà tuệ con ngưá»i thay vì thay thế nó.
Và dụ: Các công cụ X quang được há»— trợ bởi AI là m nổi báºt các bất thưá»ng cho bác sÄ©, ngưá»i đưa ra chẩn Ä‘oán cuối cùng.
Tác nhân Tự hà nh (Autonomous Agent)
Autonomous Agent
Má»™t hệ thống AI có khả năng đưa ra quyết định và hà nh động để đạt được mục tiêu cá»§a mình mà không cần sá»± can thiệp cá»§a con ngưá»i.
Và dụ: Má»™t robot giao hà ng tá»± lái Ä‘iá»u hướng đưá»ng phố và tránh chướng ngại váºt má»™t cách độc láºp.
Lan truyá»n ngược (Backpropagation)
Backpropagation
Má»™t kỹ thuáºt để huấn luyện mạng nÆ¡-ron bằng cách cáºp nháºt trá»ng số theo chiá»u ngược lại từ lá»›p đầu ra đến lá»›p đầu và o, giảm thiểu lá»—i dá»± Ä‘oán.
Và dụ: ÄÆ°á»£c sá» dụng trong việc huấn luyện các bá»™ phân loại hình ảnh để giảm tá»· lệ lá»—i trong việc nháºn dạng chữ số viết tay.
Thiên vị (Thiên vị Thuáºt toán) (Bias (Algorithmic Bias))
Bias (Algorithmic Bias)
Sự ưu ái không mong muốn và có hệ thống trong kết quả AI do dữ liệu huấn luyện mất cân bằng hoặc không đại diện.
Và dụ: Má»™t hệ thống nháºn dạng khuôn mặt nháºn dạng sai ngưá»i da mà u thưá»ng xuyên hÆ¡n do thiếu đại diện trong dữ liệu huấn luyện.
Dữ liệu Lớn (Big Data)
Big Data
Các táºp dữ liệu cá»±c kỳ lá»›n đòi há»i các công cụ đặc biệt để lưu trữ, phân tÃch và trÃch xuất giá trị, thưá»ng được sá» dụng để huấn luyện các mô hình AI.
Và dụ: Sá» dụng hà ng triệu tương tác cá»§a ngưá»i dùng để huấn luyện các công cụ đỠxuất cho các ná»n tảng thương mại Ä‘iện tá».
Mô hình Há»™p Äen (Black Box Model)
Black Box Model
Má»™t loại mô hình AI hoặc há»c máy mà logic ná»™i bá»™ cá»§a nó không dá»… dà ng diá»…n giải bởi con ngưá»i, khiến việc hiểu cách đưa ra quyết định trở nên khó khăn.
Và dụ: Má»™t mạng nÆ¡-ron sâu được sá» dụng để phê duyệt khoản vay nhưng không đưa ra lá»i giải thÃch rõ rà ng vá» lý do tại sao má»™t ngưá»i ná»™p đơn được chấp nháºn và ngưá»i khác bị từ chối.
Äiện toán Nháºn thức (Cognitive Computing)
Cognitive Computing
Các hệ thống AI được thiết kế để mô phá»ng các quy trình tư duy cá»§a con ngưá»i, chẳng hạn như lý luáºn và há»c táºp, sá» dụng các kỹ thuáºt như NLP và nháºn dạng mẫu.
Và dụ: Má»™t hệ thống Ä‘iện toán nháºn thức giúp các chuyên gia pháp lý phân tÃch luáºt án lệ và dá»± Ä‘oán kết quả.
Thị giác Máy tÃnh (Computer Vision)
Computer Vision
Má»™t lÄ©nh vá»±c cá»§a trà tuệ nhân tạo cho phép máy tÃnh diá»…n giải và xá» lý dữ liệu hình ảnh như hình ảnh và video.
Và dụ: Các hệ thống nháºn dạng khuôn mặt nháºn dạng ngưá»i trong cảnh quay an ninh bằng thị giác máy tÃnh.
Táºp dữ liệu (Corpus)
Corpus
Má»™t bá»™ sưu táºp lá»›n các văn bản viết hoặc nói được sá» dụng để huấn luyện các mô hình ngôn ngữ.
Và dụ: Táºp dữ liệu Common Crawl là má»™t táºp dữ liệu web công khai được sá» dụng để huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lá»›n như GPT.
Trôi dạt Dữ liệu (Data Drift)
Data Drift
Hiện tượng mà dữ liệu đầu và o thay đổi theo thá»i gian, gây ra sá»± suy giảm hiệu suất cá»§a mô hình.
Và dụ: Má»™t mô hình bảo trì dá»± Ä‘oán cho thiết bị công nghiệp trở nên kém chÃnh xác hÆ¡n khi công nghệ cảm biến má»›i được giá»›i thiệu.
Gán nhãn Dữ liệu (Data Labelling)
Data Labelling
Quá trình chú thÃch dữ liệu bằng các thẻ hoặc nhãn để là m cho nó phù hợp vá»›i há»c có giám sát.
Và dụ: Gán nhãn hà ng nghìn hình ảnh khối u là là nh tÃnh hoặc ác tÃnh để huấn luyện mô hình phát hiện ung thư.
Khai phá Dữ liệu (Data Mining)
Data Mining
Quá trình khám phá các mẫu, mối tương quan và bất thưá»ng có ý nghÄ©a trong các táºp dữ liệu lá»›n.
Và dụ: Các nhà bán lẻ sá» dụng khai phá dữ liệu để xác định rằng những ngưá»i mua tã thưá»ng cÅ©ng mua bia.
Há»c Sâu (Deep Learning)
Deep Learning
Má»™t lÄ©nh vá»±c con cá»§a há»c máy sá» dụng mạng nÆ¡-ron nhiá»u lá»›p để mô hình hóa các mẫu phức tạp trong dữ liệu.
Và dụ: Há»c sâu được sá» dụng trong các mô hình ngôn ngữ như GPT-4 và các mô hình tạo hình ảnh như Stable Diffusion.
Mô hình Khuếch tán (Diffusion Models)
Diffusion Models
Má»™t lá»›p các mô hình sinh tạo há»c cách tạo ra dữ liệu bằng cách dần dần biến đổi nhiá»…u ngẫu nhiên thà nh các đầu ra có cấu trúc.
Và dụ: Stable Diffusion tạo ra hình ảnh chân thá»±c từ các lá»i nhắc văn bản bằng kỹ thuáºt khuếch tán.
Nhúng (Embedding)
Embedding
Má»™t biểu diá»…n vector số cá»§a dữ liệu, thưá»ng được sá» dụng để nắm bắt ý nghÄ©a ngữ nghÄ©a cá»§a từ, hình ảnh hoặc câu.
Và dụ: Trong NLP, từ 'bank' có thể có các nhúng tương tự như 'money' nhưng khác với 'riverbank' tùy thuộc và o ngữ cảnh.
Epoch (Epoch)
Epoch
Má»™t lần lặp hoà n chỉnh trên toà n bá»™ táºp dữ liệu huấn luyện trong quá trình huấn luyện cá»§a mô hình há»c máy.
Và dụ: Nếu má»™t táºp dữ liệu có 1.000 và dụ và má»™t mô hình nhìn thấy tất cả chúng má»™t lần trong quá trình huấn luyện, đó là má»™t epoch.
AI Äạo đức (Ethical AI)
Ethical AI
Một triết lý thiết kế và triển khai đảm bảo rằng các công nghệ AI hoạt động minh bạch, công bằng và phù hợp với các giá trị xã hội.
Và dụ: Một công cụ tuyển dụng AI bao gồm các kiểm tra thiên vị để ngăn chặn sự phân biệt đối xỠvới các ứng viên thiểu số.
Hệ Chuyên gia (Expert System)
Expert System
Má»™t hệ thống AI bắt chước khả năng ra quyết định cá»§a má»™t chuyên gia con ngưá»i trong má»™t lÄ©nh vá»±c cụ thể bằng cách sá» dụng các quy tắc và logic.
Và dụ: Một hệ thống chuyên gia được sỠdụng trong nông nghiệp để đỠxuất các phương pháp xỠlý cây trồng dựa trên dữ liệu đất và lịch sỠsâu bệnh.
AI Giải thÃch được (XAI) (Explainable AI (XAI))
Explainable AI (XAI)
Các hệ thống AI được thiết kế để là m cho các quy trình và quyết định ná»™i bá»™ cá»§a chúng có thể hiểu được đối vá»›i con ngưá»i, tăng cưá»ng sá»± tin cáºy và trách nhiệm giải trình.
Và dụ: Má»™t AI chẩn Ä‘oán y tế không chỉ đưa ra khuyến nghị mà còn giải thÃch các triệu chứng nà o đã dẫn đến kết luáºn đó.
Há»c Ãt Mẫu (Few-shot Learning)
Few-shot Learning
Má»™t phương pháp há»c máy mà mô hình được huấn luyện hoặc tinh chỉnh chỉ vá»›i má»™t số lượng nhá» các và dụ được gán nhãn.
Và dụ: Tùy chỉnh một LLM để viết email pháp lý sau khi cho nó xem chỉ 10 và dụ.
Tinh chỉnh (Fine-tuning)
Fine-tuning
Quá trình lấy má»™t mô hình đã được huấn luyện trước và tiếp tục huấn luyện nó trên má»™t táºp dữ liệu má»›i, nhá» hÆ¡n để chuyên biệt hóa nó cho má»™t nhiệm vụ cụ thể.
Và dụ: Tinh chỉnh một LLM chung như GPT trên các tà i liệu nội bộ để tạo ra một trợ lý soạn thảo pháp lý.
Mô hình Ná»n tảng (Foundation Model)
Foundation Model
Má»™t mô hình quy mô lá»›n được huấn luyện trên dữ liệu Ä‘a dạng và rá»™ng lá»›n có thể được Ä‘iá»u chỉnh cho nhiá»u nhiệm vụ hạ nguồn.
Và dụ: GPT-4 và PaLM 2 là các mô hình ná»n tảng có khả năng tóm tắt, há»i đáp, dịch thuáºt và nhiá»u hÆ¡n nữa.
Logic Má» (Fuzzy Logic)
Fuzzy Logic
Má»™t dạng logic xá» lý các giá trị gần đúng thay vì logic nhị phân đúng/sai cố định, hữu Ãch cho việc suy luáºn trong Ä‘iá»u kiện không chắc chắn.
Và dụ: ÄÆ°á»£c sá» dụng trong các hệ thống Ä‘iá»u khiển khà háºu để Ä‘iá»u chỉnh nhiệt độ dá»±a trên các đầu và o má» như 'hÆ¡i nóng' hoặc 'rất lạnh'.
Mạng Äối nghịch Sinh tạo (GAN) (Generative Adversarial Network (GAN))
Generative Adversarial Network (GAN)
Một kiến trúc mô hình sinh tạo nơi hai mạng - một bộ tạo và một bộ phân biệt - cạnh tranh để cải thiện chất lượng đầu ra.
Và dụ: GAN được sỠdụng để tạo video deepfake hoặc tạo ảnh sản phẩm chân thực từ bản phác thảo.
AI Sinh tạo (Generative AI)
Generative AI
Một loại trà tuệ nhân tạo có thể tạo ra nội dung mới - chẳng hạn như văn bản, hình ảnh, âm nhạc hoặc video - từ dữ liệu huấn luyện.
Và dụ: ChatGPT tạo các bà i đăng blog hoặc Midjourney tạo tác phẩm nghệ thuáºt kỹ thuáºt số từ các lá»i nhắc văn bản.
Mô hình Máy biến áp ÄÆ°á»£c Huấn luyện Trước (GPT) (Generative Pre-trained Transformer (GPT))
Generative Pre-trained Transformer (GPT)
Má»™t lá»›p các mô hình ngôn ngữ lá»›n được OpenAI phát triển, sá» dụng kiến trúc máy biến áp và được huấn luyện trước trên má»™t lượng lá»›n dữ liệu văn bản để thá»±c hiện nhiá»u nhiệm vụ ngôn ngữ.
Và dụ: GPT-4 có khả năng viết bà i luáºn, dịch ngôn ngữ và tóm tắt tà i liệu vá»›i lá»i nhắc tối thiểu.
Thuáºt toán Di truyá»n (Genetic Algorithm)
Genetic Algorithm
Má»™t kỹ thuáºt tối ưu hóa lấy cảm hứng từ chá»n lá»c tá»± nhiên, nÆ¡i các giải pháp tiến hóa theo thá»i gian thông qua đột biến, lai ghép và chá»n lá»c.
Và dụ: ÄÆ°á»£c sá» dụng để thiết kế các kiến trúc mạng nÆ¡-ron hiệu quả bằng cách mô phá»ng sá»± sống sót cá»§a những ngưá»i phù hợp nhất.
Ảo giác (Hallucination)
Hallucination
Việc tạo ra ná»™i dung nghe có vẻ hợp lý nhưng sai sá»± tháºt hoặc vô nghÄ©a bởi má»™t mô hình AI.
Và dụ: Má»™t mô hình ngôn ngữ bịa đặt má»™t trÃch dẫn không tồn tại hoặc cung cấp các sá»± kiện lịch sá» sai sá»± tháºt.
Heuristic (Heuristic)
Heuristic
Một phương pháp thực tế để giải quyết vấn đỠkhông đảm bảo một giải pháp hoà n hảo nhưng đủ cho các mục tiêu trước mắt.
Và dụ: Sá» dụng quy tắc kinh nghiệm để ước tÃnh thá»i gian giao hà ng trong má»™t hệ thống AI logistics.
Siêu tham số (Hyperparameter)
Hyperparameter
Má»™t giá trị cấu hình được đặt trước khi huấn luyện mô hình há»c máy, chẳng hạn như tốc độ há»c hoặc số lượng lá»›p.
Và dụ: Äiá»u chỉnh kÃch thước lô từ 32 lên 128 để cải thiện tốc độ huấn luyện và hiệu suất mô hình.
Suy luáºn (Inference)
Inference
Quá trình sá» dụng má»™t mô hình há»c máy đã được huấn luyện để đưa ra dá»± Ä‘oán hoặc tạo ra đầu ra từ dữ liệu đầu và o má»›i.
Và dụ: SỠdụng mô hình GPT đã được tinh chỉnh để soạn thảo email cho đội ngũ hỗ trợ khách hà ng.
Phát hiện à định (Intent Detection)
Intent Detection
Má»™t nhiệm vụ trong hiểu ngôn ngữ tá»± nhiên, nÆ¡i hệ thống xác định mục tiêu hoặc mục Ä‘Ãch cá»§a ngưá»i dùng trong má»™t tin nhắn.
Và dụ: Trong má»™t chatbot, nháºn dạng 'Tôi muốn đặt vé máy bay' như má»™t ý định đặt vé du lịch.
Internet Vạn váºt (IoT) (Internet of Things (IoT))
Internet of Things (IoT)
Má»™t mạng lưới các thiết bị váºt lý được kết nối vá»›i nhau, được nhúng cảm biến, phần má»m và các công nghệ khác để thu tháºp và trao đổi dữ liệu.
Và dụ: Các bá»™ Ä‘iá»u nhiệt và tá»§ lạnh thông minh báo cáo dữ liệu sá» dụng và điá»u chỉnh cà i đặt bằng phân tÃch AI.
Khả năng Diễn giải (Interpretability)
Interpretability
Mức độ mà con ngưá»i có thể hiểu được cÆ¡ chế ná»™i bá»™ cá»§a mô hình há»c máy và quy trình ra quyết định cá»§a nó.
Và dụ: Cây quyết định có khả năng diễn giải hơn mạng nơ-ron sâu vì các quyết định của nó có thể truy xuất được.
Sổ tay Jupyter (Jupyter Notebook)
Jupyter Notebook
Má»™t môi trưá»ng tÃnh toán tương tác mã nguồn mở cho phép ngưá»i dùng viết mã, trá»±c quan hóa đầu ra và tà i liệu hóa phân tÃch trong má»™t giao diện duy nhất.
Và dụ: Các nhà khoa há»c dữ liệu sá» dụng Sổ tay Jupyter để tạo mẫu các mô hình há»c máy và chia sẻ kết quả.
K-Láng giá»ng Gần nhất (KNN) (K-Nearest Neighbours (KNN))
K-Nearest Neighbours (KNN)
Má»™t thuáºt toán há»c máy đơn giản, phi tham số được sá» dụng để phân loại và hồi quy. Nó đưa ra quyết định dá»±a trên các và dụ huấn luyện gần nhất trong không gian đặc trưng.
Và dụ: Äể phân loại má»™t loại trái cây má»›i là táo hay lê, KNN kiểm tra xem loại trái cây được gán nhãn nà o gần nhất vá» hình dạng và mà u sắc.
Äồ thị Tri thức (Knowledge Graph)
Knowledge Graph
Một cấu trúc dữ liệu sỠdụng các nút và cạnh để biểu diễn và lưu trữ các mô tả liên kết của các thực thể và mối quan hệ của chúng.
Và dụ: Bảng kiến thức cá»§a Google được cung cấp năng lượng bởi má»™t đồ thị tri thức kết nối các thá»±c thể như con ngưá»i, địa Ä‘iểm và sá»± kiện.
Tối ưu hóa Mô hình Há»c Ngôn ngữ (LLMO) (Language Learning Model Optimisation (LLMO))
Language Learning Model Optimisation (LLMO)
Các kỹ thuáºt được sá» dụng để cải thiện hiệu suất, hiệu quả hoặc khả năng thÃch ứng cá»§a các mô hình ngôn ngữ lá»›n cho các nhiệm vụ hoặc lÄ©nh vá»±c cụ thể.
Và dụ: SỠdụng lượng tỠhóa và tinh chỉnh hướng dẫn để tối ưu hóa LLM cho việc sỠdụng trong doanh nghiệp.
Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLM) (Large Language Model (LLM))
Large Language Model (LLM)
Má»™t loại mô hình há»c sâu được huấn luyện trên má»™t lượng lá»›n dữ liệu văn bản có khả năng tạo, hiểu và suy luáºn bằng ngôn ngữ con ngưá»i.
Và dụ: ChatGPT và Claude là các LLM được huấn luyện để há»— trợ viết, láºp trình và trả lá»i câu há»i.
Không gian Ẩn (Latent Space)
Latent Space
Má»™t biểu diá»…n trừu tượng nhiá»u chiá»u nÆ¡i các đầu và o tương tá»± được nhóm gần nhau, được sá» dụng trong các mô hình sinh tạo và nhúng.
Và dụ: Trong tạo hình ảnh, việc thao tác không gian ẩn có thể thay đổi các tÃnh năng như độ sáng hoặc cảm xúc.
Tốc độ Há»c (Learning Rate)
Learning Rate
Má»™t siêu tham số chÃnh trong huấn luyện kiểm soát mức độ Ä‘iá»u chỉnh trá»ng số mô hình so vá»›i gradient mất mát.
Và dụ: Tốc độ há»c cao có thể dẫn đến việc vượt qua các Ä‘iểm cá»±c tiểu, trong khi tốc độ quá thấp là m cháºm tiến trình huấn luyện.
Há»c Máy (ML) (Machine Learning (ML))
Machine Learning (ML)
Má»™t nhánh cá»§a AI cho phép các hệ thống há»c từ dữ liệu và cải thiện hiệu suất mà không cần được láºp trình rõ rà ng.
Và dụ: Bá»™ lá»c thư rác sá» dụng há»c máy để phân loại email là thư rác hay không dá»±a trên các và dụ trong quá khứ.
Trôi dạt Mô hình (Model Drift)
Model Drift
Má»™t hiện tượng mà độ chÃnh xác cá»§a mô hình giảm dần theo thá»i gian do những thay đổi trong dữ liệu hoặc môi trưá»ng.
Và dụ: Má»™t mô hình phát hiện gian láºn trở nên kém chÃnh xác hÆ¡n khi các chiến thuáºt gian láºn phát triển.
Huấn luyện Mô hình (Model Training)
Model Training
Quá trình cung cấp dữ liệu cho mô hình há»c máy và điá»u chỉnh các tham số cá»§a nó để giảm thiểu lá»—i.
Và dụ: Huấn luyện một công cụ đỠxuất dựa trên lịch sỠmua hà ng của khách hà ng để đỠxuất các sản phẩm mới.
AI Äa phương thức (Multimodal AI)
Multimodal AI
Các hệ thống AI có khả năng xá» lý và tÃch hợp nhiá»u loại dữ liệu như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video.
Và dụ: Má»™t mô hình như GPT-4 Vision có thể Ä‘á»c văn bản và diá»…n giải hình ảnh cùng má»™t lúc.
XỠlý Ngôn ngữ Tự nhiên (NLP) (Natural Language Processing (NLP))
Natural Language Processing (NLP)
Má»™t lÄ©nh vá»±c con cá»§a AI táºp trung và o sá»± tương tác giữa máy tÃnh và ngôn ngữ tá»± nhiên cá»§a con ngưá»i. Nó cho phép máy móc Ä‘á»c, hiểu và phản hồi bằng ngôn ngữ con ngưá»i.
Và dụ: NLP được sá» dụng trong các trợ lý giá»ng nói, ứng dụng dịch ngôn ngữ và chatbot.
Mạng Nơ-ron (Neural Network)
Neural Network
Má»™t mô hình há»c máy lấy cảm hứng từ cấu trúc cá»§a bá»™ não con ngưá»i, bao gồm các lá»›p các nút (nÆ¡-ron) được kết nối vá»›i nhau.
Và dụ: Mạng nÆ¡-ron là ná»n tảng cá»§a các mô hình há»c sâu được sá» dụng trong nháºn dạng hình ảnh và giá»ng nói.
Nhiá»…u (Noise)
Noise
Thông tin ngẫu nhiên hoặc không liên quan trong dữ liệu có thể là m lu mỠcác mẫu có ý nghĩa và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất mô hình.
Và dụ: Lá»—i cảm biến hoặc dữ liệu nháºp có lá»—i chÃnh tả có thể được coi là nhiá»…u.
Bản thể há»c (Ontology)
Ontology
Má»™t khuôn khổ có cấu trúc phân loại và xác định mối quan hệ giữa các khái niệm trong má»™t lÄ©nh vá»±c, thưá»ng được sá» dụng trong các hệ thống AI ngữ nghÄ©a.
Và dụ: Má»™t bản thể há»c trong chăm sóc sức khá»e có thể xác định cách các triệu chứng liên quan đến bệnh táºt và điá»u trị.
Há»c quá khá»›p (Overfitting)
Overfitting
Má»™t lá»—i mô hình hóa trong đó mô hình há»c máy nắm bắt nhiá»…u trong dữ liệu huấn luyện và hoạt động kém trên dữ liệu má»›i.
Và dụ: Má»™t mô hình ghi nhá»› các câu trả lá»i huấn luyện nhưng không thể xá» lý dữ liệu chưa thấy là bị quá khá»›p.
Phân tÃch Dá»± Ä‘oán (Predictive Analytics)
Predictive Analytics
Việc sá» dụng dữ liệu, thuáºt toán và AI để xác định khả năng xảy ra các kết quả trong tương lai dá»±a trên dữ liệu lịch sá».
Và dụ: Các nhà bán lẻ sá» dụng phân tÃch dá»± Ä‘oán để dá»± báo nhu cầu cho các sản phẩm nhất định.
Huấn luyện Trước (Pre-training)
Pre-training
Quá trình huấn luyện ban đầu má»™t mô hình trên má»™t táºp dữ liệu lá»›n, chung trước khi tinh chỉnh nó cho các nhiệm vụ cụ thể.
Và dụ: Các mô hình GPT được huấn luyện trước trên các táºp dữ liệu lá»›n trước khi được tùy chỉnh cho các chatbot dịch vụ khách hà ng.
Kỹ thuáºt Prompt (Prompt Engineering)
Prompt Engineering
Nghệ thuáºt và khoa há»c tạo ra các lá»i nhắc hiệu quả để Ä‘iá»u hướng đầu ra cá»§a các mô hình ngôn ngữ lá»›n.
Và dụ: Thêm các hướng dẫn hệ thống như 'Trả lá»i vá»›i tư cách là má»™t gia sư lịch sá»±' là má»™t và dụ vá» kỹ thuáºt prompt.
Lượng tỠhóa (Quantisation)
Quantisation
Má»™t kỹ thuáºt nén mô hình giảm số lượng bit được sá» dụng để biểu diá»…n trá»ng số và kÃch hoạt, tăng cưá»ng hiệu quả.
Và dụ: Lượng tỠhóa một mô hình từ 32-bit lên 8-bit cải thiện hiệu suất trên thiết bị di động.
Äiện toán Lượng tá» (Quantum Computing)
Quantum Computing
Má»™t mô hình tÃnh toán má»›i dá»±a trên cÆ¡ há»c lượng tá», có tiá»m năng cho khả năng xá» lý theo cấp số nhân.
Và dụ: Äiện toán lượng tá» có thể má»™t ngà y nà o đó tăng tốc độ huấn luyện AI vượt quá giá»›i hạn cổ Ä‘iển.
Công cụ Suy luáºn (Reasoning Engine)
Reasoning Engine
Má»™t hệ thống trong AI suy ra các kết luáºn logic từ má»™t táºp hợp các sá»± kiện hoặc dữ liệu bằng cách sá» dụng các quy tắc hoặc thuáºt toán suy luáºn.
Và dụ: Má»™t công cụ chẩn Ä‘oán AI sá» dụng má»™t công cụ suy luáºn để suy ra các tình trạng y tế có thể xảy ra dá»±a trên các triệu chứng.
Há»c Tăng cưá»ng (RL) (Reinforcement Learning (RL))
Reinforcement Learning (RL)
Má»™t lÄ©nh vá»±c há»c máy nÆ¡i các tác nhân há»c bằng cách tương tác vá»›i môi trưá»ng cá»§a chúng để tối Ä‘a hóa phần thưởng tÃch lÅ©y.
Và dụ: Má»™t robot há»c cách Ä‘i bằng cách thá» và sai sá» dụng các kỹ thuáºt RL.
Há»c Tăng cưá»ng vá»›i Phản hồi cá»§a Con ngưá»i (RLHF) (Reinforcement Learning with Human Feedback (RLHF))
Reinforcement Learning with Human Feedback (RLHF)
Má»™t phương pháp há»c táºp mà sở thÃch cá»§a con ngưá»i hướng dẫn tÃn hiệu phần thưởng cá»§a AI, thưá»ng được sá» dụng để tinh chỉnh các mô hình ngôn ngữ.
Và dụ: ChatGPT đã được huấn luyện vá»›i RLHF để tạo ra các phản hồi hữu Ãch và an toà n hÆ¡n.
Sinh tạo Tăng cưá»ng Truy xuất (RAG) (Retrieval-Augmented Generation (RAG))
Retrieval-Augmented Generation (RAG)
Một phương pháp kết hợp truy xuất thông tin với sinh tạo, trong đó LLM truy xuất các tà i liệu liên quan để cải thiện phản hồi của nó.
Và dụ: Má»™t trợ lý AI truy xuất và trÃch dẫn thông số kỹ thuáºt sản phẩm trong khi tạo câu trả lá»i cho má»™t câu há»i kỹ thuáºt.
Há»c Tá»± giám sát (Self-Supervised Learning)
Self-Supervised Learning
Má»™t phương pháp huấn luyện mà mô hình há»c các mẫu bằng cách tạo nhãn cá»§a riêng nó từ dữ liệu thô, giảm sá»± phụ thuá»™c và o dữ liệu được chú thÃch bởi con ngưá»i.
Và dụ: BERT được huấn luyện vá»›i há»c tá»± giám sát bằng cách dá»± Ä‘oán các từ bị thiếu trong văn bản.
Tìm kiếm Ngữ nghĩa (Semantic Search)
Semantic Search
Má»™t kỹ thuáºt tìm kiếm hiểu ý định cá»§a ngưá»i dùng và ý nghÄ©a ngữ cảnh, không chỉ khá»›p từ khóa.
Và dụ: Tìm kiếm 'cách sá»a vòi bị rò rỉ' trả vá» các hướng dẫn ngay cả khi thuáºt ngữ 'vòi bị rò rỉ' không có trong tà i liệu.
Phân tÃch Cảm xúc (Sentiment Analysis)
Sentiment Analysis
Quá trình xác định cảm xúc, ý kiến hoặc thái độ trong văn bản, thưá»ng phân loại là tÃch cá»±c, tiêu cá»±c hoặc trung tÃnh.
Và dụ: Phân tÃch các tweet để đánh giá phản ứng cá»§a công chúng đối vá»›i má»™t sản phẩm má»›i.
Ngẫu nhiên (Stochastic)
Stochastic
Liên quan đến hà nh vi ngẫu nhiên hoặc xác suất, thưá»ng được sá» dụng trong AI sinh tạo và thuáºt toán tối ưu hóa.
Và dụ: Äầu ra cá»§a GPT-4 thay đổi cho cùng má»™t đầu và o do quá trình giải mã ngẫu nhiên cá»§a nó.
AI Mạnh (Strong AI)
Strong AI
Còn được gá»i là Trà tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI), đỠcáºp đến các máy móc có khả năng nháºn thức ở cấp độ con ngưá»i trên tất cả các lÄ©nh vá»±c.
Và dụ: Má»™t AI trong tương lai có thể tá»± động viết tiểu thuyết, láºp kế hoạch thà nh phố và giải quyết các tình huống khó xá» vỠđạo đức má»™t cách ngang nhau.
Siêu Trà tuệ Nhân tạo (SAI) (Super Artificial Intelligence (SAI))
Super Artificial Intelligence (SAI)
Má»™t AI lý thuyết vượt xa trà tuệ con ngưá»i ở má»i khÃa cạnh - lý luáºn, sáng tạo, trà tuệ cảm xúc, v.v.
Và dụ: Má»™t SAI vá» lý thuyết có thể phát triển các khoa há»c và triết há»c má»›i má»™t cách độc láºp.
Há»c có Giám sát (Supervised Learning)
Supervised Learning
Má»™t kỹ thuáºt há»c máy mà mô hình được huấn luyện trên dữ liệu được gán nhãn để há»c các ánh xạ đầu và o-đầu ra.
Và dụ: Dạy má»™t mô hình phân loại email là thư rác hay không bằng các và dụ lịch sá».
Dữ liệu Tổng hợp (Synthetic Data)
Synthetic Data
Dữ liệu được tạo ra nhân tạo mô phá»ng dữ liệu thế giá»›i thá»±c, thưá»ng được sá» dụng để huấn luyện khi dữ liệu thá»±c khan hiếm hoặc nhạy cảm.
Và dụ: Tạo hình ảnh y tế tổng hợp để huấn luyện các mô hình chẩn Ä‘oán mà không vi phạm quyá»n riêng tư cá»§a bệnh nhân.
Token (Token)
Token
Má»™t đơn vị văn bản được xá» lý bởi LLM - thưá»ng là má»™t từ hoặc má»™t phần cá»§a từ.
Và dụ: Câu 'Hello world!' được chia thà nh 3 token: 'Hello', 'world', và '!'.
Token hóa (Tokenisation)
Tokenisation
Quá trình chia văn bản thà nh các token để xỠlý bởi mô hình.
Và dụ: Trong NLP, 'ChatGPT is great' trở thà nh ['Chat', 'G', 'PT', 'is', 'great'].
Há»c Chuyển giao (Transfer Learning)
Transfer Learning
Sá» dụng kiến thức từ má»™t nhiệm vụ để nâng cao việc há»c trên má»™t nhiệm vụ liên quan khác, giảm nhu cầu vá» thá»i gian và dữ liệu huấn luyện.
Và dụ: Tinh chỉnh má»™t mô hình được huấn luyện trên văn bản tiếng Anh để thá»±c hiện phân tÃch cảm xúc bằng má»™t ngôn ngữ khác.
Máy biến áp (Transformer)
Transformer
Một kiến trúc mạng nơ-ron sỠdụng các cơ chế chú ý để mô hình hóa dữ liệu tuần tự, được sỠdụng rộng rãi trong LLM.
Và dụ: BERT, GPT và T5 Ä‘á»u là các mô hình dá»±a trên máy biến áp.
Há»c dưới khá»›p (Underfitting)
Underfitting
Khi một mô hình quá đơn giản để nắm bắt các mẫu trong dữ liệu huấn luyện, dẫn đến hiệu suất kém.
Và dụ: Má»™t mô hình tuyến tÃnh cố gắng dá»± Ä‘oán phân loại hình ảnh phức tạp có thể bị dưới khá»›p.
Há»c không Giám sát (Unsupervised Learning)
Unsupervised Learning
Má»™t phương pháp há»c táºp mà mô hình xác định các mẫu hoặc cụm trong dữ liệu không được gán nhãn.
Và dụ: Nhóm khách hà ng dựa trên hà nh vi mua hà ng mà không có nhãn được xác định trước.
à định Ngưá»i dùng (User Intent)
User Intent
Mục tiêu hoặc mục Ä‘Ãch đằng sau truy vấn hoặc tương tác cá»§a ngưá»i dùng.
Và dụ: Ngưá»i dùng nháºp 'cách là m bánh' có khả năng muốn tìm má»™t công thức.
Táºp Xác thá»±c (Validation Set)
Validation Set
Má»™t táºp con dữ liệu được sá» dụng để đánh giá hiệu suất mô hình trong quá trình huấn luyện và điá»u chỉnh siêu tham số.
Và dụ: ÄÆ°á»£c sá» dụng để phát hiện há»c quá khá»›p trước khi kiểm tra cuối cùng.
Cơ sở dữ liệu Vector (Vector Database)
Vector Database
Một cơ sở dữ liệu được thiết kế để lưu trữ và tìm kiếm các nhúng vector được sỠdụng trong các tác vụ AI như tìm kiếm sự tương tự và RAG.
Và dụ: Pinecone và Weaviate là các cơ sở dữ liệu vector để lưu trữ nhúng văn bản hoặc hình ảnh.
Nhúng Vector (Vector Embedding)
Vector Embedding
Một biểu diễn số của dữ liệu bảo tồn ý nghĩa ngữ nghĩa và mối quan hệ trong không gian vector.
Và dụ: Các từ 'king' và 'queen' có các nhúng tương tá»± vá»›i sá»± khác biệt tinh tế vá» giá»›i tÃnh.
Trợ lý Ảo (Virtual Assistant)
Virtual Assistant
Má»™t tác nhân phần má»m được há»— trợ bởi AI giúp ngưá»i dùng hoà n thà nh các tác vụ thông qua há»™i thoại hoặc lệnh thoại.
Và dụ: Siri, Alexa và Google Assistant là các trợ lý ảo phổ biến.
Nháºn dạng Giá»ng nói (Voice Recognition)
Voice Recognition
Công nghệ diễn giải và chuyển đổi ngôn ngữ nói thà nh văn bản hoặc hà nh động.
Và dụ: Gõ bằng giá»ng nói và lệnh thoại dá»±a và o các hệ thống nháºn dạng giá»ng nói.
AI Yếu (Weak AI)
Weak AI
Các hệ thống AI được thiết kế để thực hiện một nhiệm vụ hẹp, cụ thể mà không có trà tuệ tổng quát.
Và dụ: Một AI chơi cỠkhông thể hiểu ngôn ngữ hoặc lái xe là một và dụ vỠAI yếu.
Web Scraping (Web Scraping)
Web Scraping
TrÃch xuất thông tin tá»± động từ các trang web, thưá»ng được sá» dụng để thu tháºp dữ liệu huấn luyện hoặc giám sát ná»™i dung.
Và dụ: Scraping danh sách bất động sản để huấn luyện mô hình định giá tà i sản.
Trá»ng số (Weight)
Weight
Một tham số trong mạng nơ-ron xác định sức mạnh ảnh hưởng của một nút đối với nút khác.
Và dụ: Trá»ng số Ä‘iá»u chỉnh trong quá trình huấn luyện để giảm thiểu lá»—i cá»§a mô hình.
Whisper (Whisper)
Whisper
Má»™t mô hình chuyển giá»ng nói thà nh văn bản do OpenAI phát triển có khả năng phiên âm âm thanh bằng nhiá»u ngôn ngữ.
Và dụ: Whisper có thể phiên âm các bà i giảng và podcast vá»›i độ chÃnh xác cao.
YAML (YAML)
YAML
Má»™t định dạng dá»… Ä‘á»c cho việc tuần tá»± hóa dữ liệu, thưá»ng được sá» dụng cho các tệp cấu hình trong quy trình là m việc há»c máy.
Và dụ: Äịnh nghÄ©a các tham số mô hình trong tệp YAML để huấn luyện trong PyTorch.
Há»c Không Mẫu (Zero-shot Learning)
Zero-shot Learning
Khả năng cá»§a má»™t mô hình thá»±c hiện các nhiệm vụ mà nó chưa bao giỠđược huấn luyện rõ rà ng bằng cách táºn dụng kiến thức chung.
Và dụ: Má»™t mô hình trả lá»i các câu há»i pháp lý mặc dù không được huấn luyện cụ thể vá» dữ liệu pháp lý.
Zettabyte (Zettabyte)
Zettabyte
Má»™t đơn vị dữ liệu kỹ thuáºt số bằng má»™t sextillion (10^21) byte, thưá»ng được sá» dụng để mô tả quy mô dữ liệu internet.
Và dụ: Lưu lượng truy cáºp internet toà n cầu đã vượt quá 1 zettabyte má»—i năm và o năm 2016.