Resime ya Vhaneembe dza AI dza Masiari 2025-09-10

Ndi masiari, na vhugala kha vhaneembe dza inu dza AI nga Ḓuvhaḓuvha, tshi 10 sa Ṱhangule 2025. Namusi, ri ṱoḓa u wela mafhungo a khulwane a shango ḽothe kha u laula AI, na Tshile i tshi bveledza phuroḡiramu yo fhelelaho, Tshaina i tshi shumisa u rema zwiḓalo zwa zwine zwa vha hone nga maanḓa, na indasitiri i tshi tenda ndila ya thuthuwa i tevhelaho milayo ya u shuma nga u tevhela milayo (compliance-first).

Shango ḽothe, u thikivhedza AI ine ya vha na vhuthando lwa shango lwa tshi tou vha hone. Kha tshitevhelelo tshihulwane, **Tshile** i vhukati ha u bveledza mulayo wo fhelelaho wa u laula AI. Mulayo uyu wo vhiswa u fanana na Mulayo wa EU AI Act wo tevhela vhukovhe vhune vha na vhukovhe, u vhanga zwitshavha zwa tsedzuluso dza AI na u thivhela ngomu thikithiki iwe i sa tendelwi, sa sumbedzo dza deepfake dzo shumisaho maḓuvha a vhathu vhane vha si na maanḓa kana tsedzuluso dzo konḓelulaho mihumbulo nga nḓila i sa tendelwi. U sa tevheli mulayo u do vhulunga zwiitisi zwa u laula, na tsedzuluso dza vhukovhe ha vhukuma sa thuluso dza u vhona vhashumi dzo lingwaho nga nḓila i tevhelaho. Nḓivho ya AICI ndi ya uri tsedzuluso ya Tshile ya u itela we i ṋea vhukati ha u tevhelana vhukati ha vhushaka na u thivhela, zwi nga bva zwa shumiswa sa tsumbo kha maṅwe maṭanga a America Tshipembe, naho ngauralo u shumiswa ha mulayo nga maanḓa u do vha khakha.

Nga nḓila iṅwe, **Tshaina** yo bva tshipida kha u vhonala ha AI, yo bveledza zwiḓalo zwo remelwaho kha zwoṱhe zwiḓalo zwa AI. U bva nga 1 sa Ṱhangule, vhaṋe vha mafhungo, vho katelwaho vhane vha khou fhira sa Alibaba na Tencent, vha fanela u rema zwiḓalo zwo bveledzwaho nga AI nga zwiṋo zwi vhonaleaho kha zwigweḓe-zwiṱuku zwa AI, maipfi o bveledzwaho nga AI, na zwiḓalo zwo dzumbululwaho. Tshipida tshi tshi thusa u lwisa vhaneembe dza vhukhakhi na u ṋea u vhonala, na zwiitisi zwi khulwanelo kha u sa tevheli mulayo. U bva kha nḓivho ya AICI, mulayo wo anḓadzaho wa Tshaina u thusa u sedzulusa tshikhala tsha u vhonala tshi re kha tshipiḓa tshihulwane, u ṋea tsumbo i no bveledzea kha maṅwe maṭanga a konḓelulaho zwiḓalo zwa AI, naho ngauralo na u linga u shumisa mulayo kha shango ḽi re na vhupo ha dijithari havhukuma.

Zwothe, **indasitiri ya AI nayo** i khou shanduka u ya kha ndila ya thuthuwa i tevhelaho milayo ya u shuma nga u tevhela milayo (compliance-first). Mikhwama yo vhofholowa i khou embedding u laula na thendelo kha mushumo wa tsedzuluso dza AI, i shumisa zwibveledzwa zwa shango ḽothe sa ISO/IEC 42001. Tshitevhelelo tshi, sa tsumbo ya vhoḓiswa vha indasitiri, tshi ita uri u tevhela milayo u vhe phanḓa ha u shumisa, u thusa u vhona vhukovhe, u shumisa u laula, na u laula tsedzuluso dza AI nga nḓila ya vhuthando na u vhonala. AICI i tenda uri tshanduko iyi i sumbedza kuhwalele kwa indasitiri, u bva kha u shumisa ha tsumbo u ya kha u laula vhukovhe nga nḓila yo tevhelanaho. Naho zwi nga bva zwa khou fhungudza thuthuwa nga u thoma, mikhwama i shumisaho zwibveledzwa izwi i do wana mbuelo dza khonḓele kha u faranela ha vhaṋe vha tshi khou lingelwa nga milayo shangoni ḽothe.

Nga maanḓa, vhaneembe dza namusi dzo sumbedza tshifanyiso tshi re kha tshipiḓa: shango ḽi khou ya phanḓa nga u angivha kha tshitshavha tsha AI tshi laulwaho, tshi vhonalaho, na tshi na vhuthando. U bva kha milayo ya ḽifhasi kha u ya kha zwibveledzwa zwa indasitiri, tshipikwa tshi re nga maanḓa kha u tevhelana vhukati ha vhushaka na zwiṱo zwa vhuthando na thogomelo ya tshitshavha.

Ndi vhaneembe dza inu dza AI dza namusi. Ri a vhona uri mafhungo o a inwiwa na u takalwa. Ri humbela u dovha hafhu ro vhona nga matshelo kha maṅwe maṅwalwa a re kha tshitshavha tsha AI tshi khou shanduka. Hu thusi hu thusi, vha kha vha na masiari a maḓuvha!